Πώς συγκρίνεται η παρούσα άνοδος της χρηματιστηριακής αγοράς, με παλαιότερες ανοδικές φάσεις;

Η άνοδος που σημειώνεται κατά το τελευταίο διάστημα στο Χρηματιστήριο, δεν είναι ένα ασυνήθιστο φαινόμενο. Δεν είναι συχνό, όμως, έχει συμβεί αρκετές φορές στο παρελθόν και έχει την εξήγησή του.

Η παρούσα άνοδος της χρηματιστηριακής αγοράς, ξεκίνησε, αργά και “σιωπηρά”, ήδη από το 2016 -και πιο συγκεκριμένα, από την 11η Φεβρουαρίου 2016, όταν ο Γενικός Δείκτης βρέθηκε στο χαμηλότερο σημείο μιας μακράς πτωτικής πορείας (440,88 μονάδες - η χαμηλότερη τιμή μετά την 15/9/1989), η οποία προκλήθηκε από την κρίση χρέους της Ελλάδας. Άρχισε να γίνεται αντιληπτή γύρω στο 2018 και επιβεβαιώθηκε, από τον Ιανουάριο του 2019. Ο Γενικός Δείκτης, θα μπορούσε να είχε κινηθεί ταχύτερα ανοδικά (ήδη στις αρχές του καλοκαιριού του 2019 είχε βρεθεί στις 895 μονάδες) πλην όμως παρεμβλήθηκαν η πανδημία, ο υψηλός πληθωρισμός και η εισβολή στην Ουκρανία και οι εξελίξεις καθυστέρησαν, λόγω της διεθνούς αναστάτωσης.

Αν κάποιος έχει μελετήσει την οικονομική και τη χρηματιστηριακή ιστορία της χώρας, μπορεί να αντιληφθεί την αλλαγή των μεγάλων ιστορικών περιόδων. Στο περιοδικό ΧΡΗΜΑ & ΑΓΟΡΑ, ήδη από το πρώτο τεύχος μετά την επανακυκλοφορία του (*), προσπαθήσαμε να εξηγήσουμε τους λόγους για τους οποίους, όπως εκτιμούσαμε, η χώρα -και μαζί με τη χώρα και το Χρηματιστήριο-  εισήλθαν σε μία νέα ιστορική περίοδο (έναν μακροχρόνιο κύκλο, απ’ αυτούς που συνήθως διαρκούν 3-4 δεκαετίες), κατά την οποία σημειώνονται -και θα σημειωθούν και στο μέλλον- εξαιρετικά μεγάλες αλλαγές. Δείτε εδώ το τεύχος 199 του Απριλίου 2018, του “Χ&Α”, όπου αναλύαμε το σκεπτικό μας.

Τα συμπεράσματα που έχουμε αντλήσει από την ανάλυση της χρηματιστηριακής μας ιστορίας, μας βοήθησαν να χαράξουμε την επενδυτική στρατηγική μας -την οποία εκφράζαμε μέσα από το περιοδικό “Χ&Α”- κατά την περίοδο 2018 μέχρι και σήμερα, ενώ, σε συνδυασμό με τα εργαλεία ανάλυσης που χρησιμοποιούμε, θα μας βοηθήσουν να εντοπίσουμε τα επόμενα στάδια της χρηματιστηριακής ανόδου και κυρίως, την κορύφωση της πορείας του δείκτη και τον τερματισμό της.

Αναλύσαμε τις βασικές μας θέσεις σε εκδήλωση που πραγματοποιήσαμε την 9/4/2023, στα πλαίσια του Money Show της Αθήνας, του 2023. Δείτε σύντομα πρακτικά της εκδήλωσης αυτής, με τίτλο: “Ο τρέχων ανοδικός κύκλος της χρηματιστηριακής αγοράς. Τί να αναμένουμε; Πώς θα τον εκμεταλλευτούμε;” (εδώ).

Η βασική μας θέση από το 2018 έως και σήμερα ήταν ότι, η χώρα εισήλθε σε μία νέα ιστορική περίοδο. Όπως έχει δείξει και το παρελθόν, χρηματιστηριακά, η κάθε περίοδος, ξεκινά από ένα χαμηλό, διαγράφει μία πορεία ανόδου, κορυφώνει και στη συνέχεια διαγράφει πορεία πτώσης, προς ένα νέο χαμηλό. Εκεί, στο νέο χαμηλό, ο μεγάλος αυτός κύκλος, μετά από κάποιες δεκαετίες, κλείνει. Κλείνει σε ένα νέο χαμηλό. Αυτό γίνεται κάθε φορά, σε κάθε μεγάλο ιστορικό κύκλο, στην ιστορία κάθε χρηματιστηριακής αγοράς.

Ο προηγούμενος κύκλος της αγοράς, τελείωσε το Φεβρουάριο του 2016, στο χαμηλό της 11/2/2016. Την ίδια μέρα, ξεκίνησε ο επόμενος ιστορικός κύκλος. Και όπως συμβαίνει κάθε φορά, το ξεκίνημα του κύκλου είναι ανοδικό. Έτσι συμβαίνει και τώρα.

Αυτό ήταν που επισημαίνουμε, από το 2018. Η άποψη αυτή, σήμερα επιβεβαιώνεται πανηγυρικά.

Σκοπός αυτού του άρθρου, δεν είναι απλά, να μιλήσει ακόμη μία φορά για τις ιστορικές περιόδους και τους κύκλους της αγοράς. Σ’ αυτό έχουμε αναφερθεί πολλές φορές, αν και κάθε φορά που επαναλαμβάνουμε τα βασικά σημεία της άποψής μας, είναι χρήσιμο, αφού το “μήνυμα” φτάνει σε όλο και περισσότερο κόσμο.

Στο άρθρο αυτό, θέλουμε επίσης να δείξουμε ότι, η συμπεριφορά της αγοράς (δηλαδή των επενδυτών κάθε ιστορικής περιόδου) επαναλαμβάνεται. Και αυτό εκφράζεται μέσα από την κίνηση των τιμών των μετοχών.

Μεταπολεμικά, έχουν υπάρξει τέσσερις μεγάλες δομικές ανοδικές κινήσεις των μετοχών (δείτε για τη “δομική ανοδική τάση” εδώ): α) περιόδου 1968-1973, β) περιόδου 1984 - 1987, γ) περιόδου 1990 - 1999, δ) περιόδου 2017-έως σήμερα.

Οι κινήσεις αυτές, συνέβησαν κατά τη διάρκεια τριών διαφορετικών ιστορικών περιόδων. Η πρώτη κίνηση (1968-1973) σημειώθηκε κατά τη διάρκεια της ιστορικής περιόδου 1953-1984. Η δεύτερη (1984-1987) και η τρίτη (1990-1999) σημειώθηκαν κατά τη διάρκεια της ιστορικής περιόδου 1984-2016 και η τέταρτη (2016 έως σήμερα), σημειώνεται στις μέρες μας, στην ιστορική περίοδο που ξεκίνησε από το 2016.

Σε παλαιότερα κείμενά μας, όπου εξηγούμε το πώς λειτουργεί η χρηματιστηριακή αγορά κατά τις διάφορες φάσεις εντός μίας ιστορικής περιόδου, αναφέρουμε ότι: Μία νέα ιστορική περίοδος, ξεκινά από ένα “χαμηλό σημείο”, το οποίο αποτελεί και το τέλος της προηγούμενης ιστορικής περιόδου. Έτσι, η πρώτη φάση κάθε νέας ιστορικής περιόδου, είναι ανοδική. Αυτό, για το χρηματιστηριακό χώρο, έχει τη μορφή αξιώματος.

Θέλουμε να εξετάσουμε την εξέλιξη των τιμών κατά την πρώτη ανοδική φάση κάθε μεταπολεμικής ιστορικής περιόδου. Δηλαδή, θα εξετάσουμε τις παραπάνω περιπτώσεις (1), (2) και (4). Η περίπτωση (3), ανήκει στην ιστορική φάση της περιόδου 1984-2016, πλην όμως, αποτελεί τη δεύτερη ανοδική φάση της, αφού η άνοδος που είχε επιτευχθεί κατά την περίοδο 1984-1987, μειώθηκε σημαντικά, μετά την πτώση του Οκτωβρίου του 1987, μία πτώση που οφειλόταν σε διεθνή αίτια (μετά το “κραχ” του Οκτωβρίου του 1987, μέχρι το τέλος του έτους, ο Γενικός Δείκτης υποχώρησε κατά …%). Άλλωστε, η περίπτωση (3), δηλαδή η άνοδος που ξεκίνησε το 1990 και κορυφώθηκε το Σεπτέμβριο του 1999, αποτελεί μία ιδιαίτερη και ξεχωριστή περίπτωση στην ελληνική χρηματιστηριακή ιστορία, την οποία θα εξετάσουμε σε άλλη ευκαιρία.

Προσοχή! Με την παρουσίαση των στοιχείων αυτών, δεν επιχειρούμε να κάνουμε μία ιστορική ανάλυση των συγκεκριμένων χρονικών περιόδων. Θέλουμε να δείξουμε την εξέλιξη των τιμών, όταν αυτές ξεκινούν από τη φάση της πλήρους απαξίωσης που συμβαίνει στο τέλος ενός πτωτικού κύκλου, μέχρι και μερικά αργότερα, στην εξέλιξη του ανοδικού κύκλου.

Θέλουμε να δείξουμε ότι, οι άνοδοι μπορούν να προκαλέσουν εντυπωσιακές αποδόσεις για μερικές, ή για το σύνολο των μετοχών. Και μέσα απ’ αυτό, θέλουμε να δείξουμε ότι, η άνοδος που έχει επιτευχθεί στην παρούσα ανοδική φάση, δεν είναι ούτε υπερβολική, ούτε πρωτοφανής. Έχει ξανασυμβεί. Και μάλιστα, έχει ξανασυμβεί, και σε μεγαλύτερο βαθμό. Και αυτό δείχνει ότι, η παρούσα άνοδος μπορεί να συνεχιστεί για αρκετά ακόμη.

Αυτό, ίσως να κάνει κάποιους να νιώσουν περισσότερο άνετα, με τη διακράτηση μιας μετοχής που η τιμή της, ήδη σε ένα χρόνο, έχει αυξηθεί κατά 60% ή 80% ή και 100%, ή και ακόμη περισσότερο.

Περίοδος 1967 - 1973

Δείτε την πορεία του Γενικού Δείκτη κατά τη διάρκεια της ιστορικής περιόδου 1953-1984, εδώ.

Δείτε την εξέλιξη των τιμών των βασικότερων μετοχών, εδώ.
(Σημείωση: Στην ιστορική περίοδο που ξεκίνησε το 1953 και που διήρκεσε μέχρι το 1984, η πρώτη φάση της, ήταν ανοδική, πλην όμως, λόγω της κατάστασης στην οποία είχε περιέλθει η οικονομία μετά τη δεκαετία του 1940, η λειτουργία του Χρηματιστηρίου ήταν  υποτονική. Στην ουσία, η κυρίως ανοδική φάση αυτής της περιόδου ήταν η φάση που ξεκίνησε από το 1967 και κορυφώθηκε τον Ιούλιο του 1973.

Παρατηρούμε ότι, στο διάστημα αυτό, ο Γενικός Δείκτης (δείτε την παρακάτω σημείωση) αυξήθηκε κατά 1.183,1%.

Οι τιμές των μετοχών (όπως υπολογίζονται με βάση την κεφαλαιοποίησή τους), κατά μέσο όρο, αυξήθηκαν κατά 1.233,3% (θα πρέπει βέβαια να λάβουμε υπόψη ότι, με εξαίρεση το 1973, ο πληθωρισμός της περιόδου αυτής δεν ήταν υψηλός). Στη συνέχεια, από τον Ιούλιο του 1973, μέχρι και τον Ιούλιο του 1984 (η οποία ήταν και περίοδος υψηλού πληθωρισμού), η τιμή του Γενικού Δείκτη υποχώρησε κατά περίπου -65,0%.

Περίοδος 1984-1987

Δείτε την πορεία του Γενικού Δείκτη κατά τη διάρκεια της ιστορικής περιόδου 1984-2016, εδώ.

Δείτε την εξέλιξη των τιμών των βασικότερων μετοχών, για την περίοδο 1983-1987, εδώ.

Όπως αναφέραμε και παραπάνω, η φάση του 1984-1987, είναι η πρώτη ανοδική φάση της ευρύτερης ιστορικής περιόδου 1984-2016.

Για πρακτικούς λόγους, μετράμε τις αποδόσεις, από το τέλος του 1983, παρά το γεγονός ότι, το χαμηλότερο σημείο του Γενικού Δείκτη, καταγράφηκε το Φεβρουάριο του 1984 (οπότε και “επισήμως” ξεκίνησε η νέα ιστορική περίοδος).

Από το τέλος του 1983, μέχρι και το τέλος του 1987, ο ΓΔ αυξήθηκε κατά 402,2%. Στο ίδιο διάστημα, η άνοδος της συνολικής κεφαλαιοποίησης των μετοχών, έφτασε στο 473,3%.

Θα πρέπει βέβαια να σημειωθεί ότι, τον Οκτώβριο του 1987, σημειώθηκε το διεθνές χρηματιστηριακό “κραχ”. Από το υψηλό του Οκτωβρίου του 1987 (518,95 μονάδες, στις 15/10/1987), μέχρι και το τέλος του ιδίου έτους (ΓΔ: 272,47 μονάδες), ο ΓΔ υποχώρησε κατά 47,5%! Συνεπώς, η διακύμανση των τιμών των μετοχών, μέχρι το μήνα Οκτώβριο του 1987, είναι κατά πολύ μεγαλύτερη, σε σχέση με τις τιμές που αναγράφονται στον πίνακα του παραπάνω συνδέσμου.

Περίοδος 2016 - σήμερα

Δείτε την πορεία του Γενικού Δείκτη κατά τη διάρκεια της ιστορικής περιόδου 2016 έως σήμερα, εδώ.

Δείτε την εξέλιξη των τιμών των βασικότερων μετοχών, εδώ.

Τυπικά, η σημερινή ιστορική περίοδος, ξεκίνησε στις 11 Φεβρουαρίου 2016, όταν ο Γενικός Δείκτης είχε υποχωρήσει στις 440,88 μονάδες, που ήταν και το χαμηλότερο σημείο της πτωτικής πορείας που είχε ξεκινήσει από τον Οκτώβριο του 2009, όταν έγινε γνωστή η χρηματοοικονομική κατάσταση της χώρας και έγινε αντιληπτή η επικείμενη χρεοκοπία της.

Στην πράξη, αυτό έγινε αντιληπτό λίγο αργότερα. Για κάποιους στο τέλος του 2016, για κάποιους άλλους στο τέλος του 2017 και, για τους περισσότερους, κάποια στιγμή μέσα στο 2018.

Και όπως γνωρίζουμε πλέον, η πρώτη φάση κάθε νέας ιστορικής περιόδου, είναι -εξ ορισμού- ανοδική.

Από την “επίσημη” έναρξη της ανοδικής φάσης, μέχρι και σήμερα, ο ΓΔ έχει καταγράψει άνοδο κατά 219,9%.

Από την πλευρά μας, στον παρουσιαζόμενο πίνακα με την εξέλιξη των τιμών, επιλέξαμε να πάρουμε ως βάση, το τέλος του 2016 (31/12/2016). Η σύγκριση των τιμών, γίνεται μέχρι την 27/7/2023, η οποία -συμπτωτικά- είναι και η υψηλότερη τιμή που έχει πετύχει ο ΓΔ, από το Φεβρουάριο του 2016 μέχρι και σήμερα (9/8/2023). Κατά το διάστημα αυτό, ο Γενικός Δείκτης έχει πετύχει άνοδο κατά 109,1%, ενώ η κεφαλαιοποίηση των εταιριών (περιλαμβάνονται οι εταιρίες που διαπραγματεύονται διαρκώς από το 2016, καθώς και αυτές που προστέθηκαν μετά το 2016), έχει αυξηθεί κατά 126,8%.

Δείτε τις μεταβολές στην κεφαλαιοποίηση, κατά την τελευταία εξεταζόμενη φάση. Οι μεταβολές αυτές δείχνουν ότι, τα κέρδη που έχουν σχηματιστεί, μέχρι σήμερα, είναι όντως πολύ υψηλά.

Καθώς, οι μνήμες της πτωτικής περιόδου 2009-2016 είναι ακόμη νωπές (σημειώνουμε ότι, η πτώση της περιόδου αυτής, είναι η μεγαλύτερη πτώση που έχει συμβεί στην ιστορία του Χρηματιστηρίου της Αθήνας), δημιουργείται η εντύπωση ότι, οι τιμές θα μπορούσαν εύκολα, να υποχωρήσουν -και πάλι.

Όμως, από την εξέταση παλαιότερων ανοδικών περιόδων, διαπιστώνουμε ότι, η εμφάνιση τέτοιων, ή και ακόμη μεγαλύτερων κερδών, στο Χρηματιστήριο, συμβαίνει πάντα, μετά την έναρξη μιας νέας ιστορικής περιόδου.

Με τον ίδιο τρόπο που, πριν από μερικά χρόνια, είχαμε οδηγηθεί στην εκτίμηση ότι, επίκειται μία νέα πορεία για την οικονομία και μία σημαντική άνοδος στο Χρηματιστήριο, σήμερα, η ιστορική εμπειρία, μας οδηγεί στην εκτίμηση ότι, η παρούσα “δομική” ανοδική φάση έχει μέλλον και ότι, κατά τα επόμενα χρόνια, τα κέρδη των μετοχών θα κινηθούν σε ακόμη υψηλότερα επίπεδα.

Γιάννης Σιάτρας

Σημειώσεις: α) Το περιοδικό ΧΡΗΜΑ & ΑΓΟΡΑ, κυκλοφόρησε στην περίοδο 1990-2004. Επανακυκλοφόρησε από τον Απρίλιο του 2018 έως τον Ιούνιο του 2023. Δείτε επιλεγμένα τεύχη της α’ περιόδου, εδώ .Δείτε το σύνολο των τευχών της β’ περιόδου, εδώ. β) Για τη συγγραφή της μελέτης, χρησιμοποιήθηκαν τα ιστορικά αρχεία της EuroCapital.