Το margin. Τα οφέλη και οι (πολλοί και μεγάλοι) κίνδυνοι.

Οι συναλλαγές με τη χρήση “margin”, είναι συναλλαγές που γίνονται με δανεικό κεφάλαιο.

Το κεφάλαιο, το δανείζει η χρηματιστηριακή εταιρία, με συγκεκριμένο (συνήθως υψηλό) επιτόκιο.

Ως “εγγύηση” για το δανεισμό, χρησιμοποιούνται οι υφιστάμενες μετοχές του δανειζόμενου επενδυτή, ή τμήμα των μετοχών αυτών, τις οποίες ορίζει ο δανειζόμενος επενδυτής.

Το ανώτατο ύψος του δανειζόμενου κεφαλαίου, προκύπτει από την αξία του χαρτοφυλακίου του επενδυτή. Για κάθε μετοχή, υπάρχει ένας “συντελεστής” (50%, ή 60% κλπ), ο οποίος αφορά στο πόσο “μετρά” η κάθε μετοχή, στον υπολογισμό του ύψους του επιτρεπόμενου δανεισμού. Δηλαδή, αν ένας επενδυτής έχει 1000 μετοχές της ΕΤΕ, εάν η τιμή της ΕΤΕ είναι € 6,00 και ο συντελεστής της ΕΤΕ είναι 50%, τότε το ανώτατο ύψος που μπορεί να δανειστεί ο επενδυτής, είναι 1000 x 6.00 x 50% = 3.000 ευρώ.

Αν στη συνέχεια, η μετοχή της ΕΤΕ πάει στα € 7,00, τότε, το ανώτατο ύψος που μπορεί να δανειστεί ο επενδυτής, ανεβαίνει στα 3.500 ευρώ (1000 x 7,00 x 50%). Συνήθως, οι (δανειζόμενοι) επενδυτές, χρησιμοποιούν το επιπλέον όριο δανεισμού και αγοράζουν και άλλες μετοχές.

Όμως, αν η μετοχή της ΕΤΕ υποχωρήσει στα € 5,00, τότε το ανώτατο όριο δανεισμού, υποχωρεί στα 2.500 ευρώ (1000 x 5,00 x 50%). Στην περίπτωση αυτή, ο δανειζόμενος επενδυτής, θα πρέπει: α) είτε να προσθέσει μετοχές αξίας € 500 (μετά τη στάθμισή τους με το ποσοστό στάθμισης που έχει η κάθε μετοχή), β) είτε να ρευστοποιήσει μετοχές αξίας € 500, ώστε το κεφάλαιο που έχει δανειστεί, να συμπίπτει με το ανώτατο όριο δανεισμού, γ) είτε να καταθέσει το κεφάλαιο που λείπει (€ 500). Αυτά, πρέπει να γίνουν άμεσα. Αν δε γίνουν, η χρηματιστηριακή εταιρία, έχει υποχρέωση και δικαίωμα να ρευστοποιήσει αυτή μετοχές (κατά την κρίση της), ώστε να καλύψει το κεφάλαιο που λείπει.

Κάθε φορά που το ύψος του χαρτοφυλακίου ασφαλείας, τείνει να υποχωρήσει κάτω από το κεφάλαιο που έχει δανειστεί, η χρηματιστηριακή εταιρία, τηλεφωνά ή στέλνει μηνύματα στον δανειζόμενο πελάτη της, για να αποφασίσει πώς θα καλύψει τη διαφορά. Είναι τα λεγόμενα margin calls (κλήσεις margin), που αποτελούν τον εφιάλτη των αγορών, αφού αυτά συνήθως σημαίνουν άμεσες ρευστοποιήσεις και συνεπώς περαιτέρω υποχώρηση της αγοράς και είσοδος σε έναν φαύλο κύκλο, όπου οι πιεζόμενες τιμές ενεργοποιούν νέα margin calls, έως ότου η πτώση σταματήσει από μόνη της, αφού οι τιμές έχουν υποχωρήσει τόσο, ώστε να ενεργοποιήσουν αγοραστικό ενδιαφέρον.

Όπως κάθε φορά αναφέρουμε, θεωρούμε ότι η ενασχόληση με τις χρηματιστηριακές επενδύσεις, πρέπει να είναι μία συμπληρωματική δραστηριότητα για την απόκτηση εισοδήματος. Και για το λόγο αυτό, ουδέποτε υπήρξε σχόλιό μας που να αναφερόταν στην ανάληψη ρίσκου, ή στη χρήση προϊόντων που εμπεριέχουν υψηλό ρίσκο (π.χ. παράγωγα, χρήση margin, συναλλαγές σε “εξωτικά” προϊόντα κλπ).

Το ρίσκο, έχει δύο πλευρές. Τη θετική του, όταν οι τιμές ανεβαίνουν (ή πηγαίνουν σύμφωνα με την πρόβλεψή μας) και την αρνητική του, όταν οι τιμές πηγαίνουν αντίθετα από την πρόβλεψή μας.

Παρά το ότι έχουν αναπτυχθεί τεχνικές για την επιμέτρηση και τη διαχείρισή του, θεωρούμε ότι, οι δραστηριότητες αυτές είναι πολύ σύνθετες. Και ότι, η ενασχόληση με προϊόντα υψηλού ρίσκου, δεν αποτελεί χαρακτηριστικό του συνδρομητικού κοινού προς το οποίο εμείς στοχεύουμε.

Στην καριέρα μου, έχω δει πολλούς ανθρώπους (αρχικά εύπορους και σημαντικούς, που δεν είχαν καμία ανάγκη να κερδίσουν περισσότερο) να καταστρέφονται από την ανάληψη όλο και υψηλότερου ρίσκου.

Πολλοί άνθρωποι καταστράφηκαν, λόγω της χρήσης margin.

Πρόσφατα, συζήτησα με ακόμη έναν συνδρομητή μας, ο οποίος δεν καταστράφηκε, αλλά βρίσκεται σε απόγνωση, λόγω της χρήσης margin.

Έχει στο χαρτοφυλάκιό του τρεις μετοχές (δύο τραπεζικές και την ΑΡΑΙΓ) και, έναντι αυτού, δανειζόταν και αγόραζε τις ίδιες μετοχές.

Όταν όλα ανέβαιναν, όλα πήγαιναν καλά.

Πριν ακόμη κορυφώσει η αγορά (στα τέλη Ιουλίου), είχα αναρωτηθεί, αν θα ήταν σκόπιμο να αρχίζει να μειώνει το επίπεδο του δανεισμού του (margin).

Είχα αναφέρει ότι, το margin, είναι κάτι που, εφόσον κάποιος θέλει να το χρησιμοποιεί) θα πρέπει να χρησιμοποιείται σπάνια και αυτό, όταν είμαστε βέβαιοι ότι θα ανέβει η αγορά (ή μόλις αρχίσει να ανεβαίνει) και αυτό να γίνεται για λίγες μέρες, ή -έστω- μερικές εβδομάδες. Μάλιστα, είχα χρησιμοποιήσει την έκφραση “ό,τι αρπάξουμε - ας αφήσουμε να κερδίσουν και άλλοι”. Δε νοείται να χρησιμοποιεί κάποιος το margin για διάστημα μηνών, ή ακόμη και …ετών!

Όταν κάποτε είχαμε δημοσιεύσει την παρατήρηση ότι, η αγορά “κολλάει” όταν η διαφορά μεταξύ του ΓΔ και του ΚΜΟ-200 φτάσει μεταξύ του 20% έως 25%, με είχε ρωτήσει λεπτομέρειες. Του είχα απαντήσει ότι δεν θα ήταν άσκοπο να μειώσει ή να κλείσει το margin, εάν η διαφορά υποχωρούσε κάτω από το +20%.

Σε μια συζήτηση που είχαμε στις αρχές Αυγούστου, μου ζήτησε να του αναλύσω την πορεία της διαφοράς μεταξύ του ΓΔ και του ΚΜΟ-200. Τότε ήταν που δημοσιεύσαμε το μακροχρόνιο διάγραμμα της εξέλιξης της καμπύλης της διαφοράς (από το 1989 έως σήμερα), ένα διάγραμμα που άλλωστε είχαμε δημοσιεύσει και στο παρελθόν.

Προσδοκώντας ότι η αγορά θα ανέβει (κάτι που δεν ήταν αβάσιμο, αλλά εμπεριείχε μεγάλο ρίσκο, αφού αυτός “δούλευε” με δανεισμένο χρήμα), άρχισε να κλείνει τα margin calls με την κατάθεση νέων κεφαλαίων. Όμως, η αγορά συνέχιζε -και συνεχίζει- προς τα κάτω.

Δε ξέρω τί θα κάνει. Προσωπικά, δε μπορώ -μετά την εμπειρία των παλαιότερων ετών, έχω ορκιστεί ότι δε θέλω να το ξαναζήσω- να γεμίζω με περισσότερο άγχος.

Όμως, η εμπειρία αυτή, αποτελεί ακόμη μία μαρτυρία, στις ιστορίες καταστροφής που έχω παρακολουθήσει από την αλόγιστη, τη χωρίς γνώση, τη χωρίς προγραμματισμό και τη χωρίς ύπαρξη σεναρίων ενεργειών αναλόγως των εξελίξεων, χρήση του margin.

Το margin, δεν είναι κακό. Ούτε και το αυτοκίνητο, ούτε και το νερό, ούτε και η πυρίτιδα είναι κακά πράγματα. Γίνονται κακά και καταστροφικά, όταν τα χρησιμοποιούμε αλόγιστα, χωρίς να τα γνωρίζουμε και χωρίς προσχεδιασμό και ύπαρξη εναλλακτικών σχεδίων.

Κλείνοντας, θα επαναλάβω κάτι, που το έχω γράψει και άλλες φορές.

Όταν κάποιος κερδίζει € 1000, του δημιουργείται ένα συναίσθημα. Θετικό συναίσθημα.

Όταν κάποιος χάνει € 1000, και πάλι του δημιουργείται ένα συναίσθημα. Αρνητικό συναίσθημα.

Το μέγεθος (ως απόλυτη τιμή) του αρνητικού συναισθήματος που δημιουργείται από την απώλεια ενός ποσού, είναι μεγαλύτερο από το μέγεθος (ως απόλυτη τιμή πάλι) του θετικού συναισθήματος που δημιουργείται από το κέρδος του ίδιου ποσού.

Αν αυτό -που νομίζω ότι ισχύει για όλους- το βάλουμε ως κανόνα στη χρηματιστηριακή μας ενασχόληση και η κάθε μας δράση στηρίζεται σ’ αυτό, τότε, νομίζω, ότι δεν υπάρχει περίπτωση να βγούμε χαμένοι από το χρηματιστήριο.

Σ’ αυτή την αρχή, στηρίξαμε τη δημιουργία του “απόλυτου συστήματος”. Που, ενδεχομένως, να μας “βγάλει” από την αγορά, στις 1.150 μονάδες.

Και γιατί δε βγήκαμε στις 1.235 μονάδες, θα πει κάποιος.

Μα, μπήκαμε στις 916, απαντούμε εμείς. Πολλά ή λίγα, κερδίζουμε. Και είμαστε εδώ, με κεφάλαιο και κέρδη και αρκετά καλή διάθεση, για να δοκιμάσουμε και στον επόμενο “γύρο”.

Καλή σας μέρα.

Γιάννης Σιάτρας