Μάχη για τα 15 δισ. ευρώ του οργανωμένου λιανεμπορίου

Με τον κύκλο εργασιών πλέον στα 15 δισ. ευρώ και τον ανταγωνισμό να αυξάνεται, οι μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ ετοιμάζονται για τη μάχη που θα ξαναμοιράσει την πίτα της αγοράς. Εν αναμονή της κατάληξης των διαπραγματεύσεων μεταξύ της Μασούτης και της ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός, που στην περίπτωση που ευοδωθεί το deal θα δημιουργήσει έναν νέο διεκδικητή για την τρίτη θέση στο οργανωμένο λιανεμπόριο, οι αλυσίδες ζυγίζουν τις θέσεις τους και παράλληλα επιχειρούν με νέες επενδύσεις και κινήσεις να καλύψουν ζωτικό χώρο έως σήμερα ανεκμετάλλευτο και τελικά να μαζέψουν όσο το δυνατόν περισσότερο «χαρτί» από την αγορά, είτε εις βάρος των μικρομάγαζων της λιανικής είτε εις βάρος άλλων κλάδων, όπως αυτός της εστίασης.

Οι επεκτατικές κινήσεις ευνοούνται από το πληθωριστικό τσουνάμι των τελευταίων τριών ετών που έχει αναγκάσει τους καταναλωτές, Ελληνες και τουρίστες, να σφίξουν το ζωνάρι και να στραφούν στις φθηνότερες λύσεις που προσφέρουν τα σούπερ μάρκετ. Γεγονός που φάνηκε πέρυσι ακόμα και μέσα στην τουριστική σεζόν όπου τα σούπερ μάρκετ στις τουριστικές περιοχές της ηπειρωτικής και νησιωτικής Ελλάδας είδαν τις πωλήσεις τους να απογειώνονται, με τον τζίρο της εστίασης να βουλιάζει. Με άλλα λόγια, μπορεί η συζήτηση για την ακρίβεια και τα περιοριστικά μέτρα που ελήφθησαν την τελευταία τριετία να στοχοποιούσαν τα σούπερ μάρκετ, εντούτοις αυτά είναι που κατάφεραν τελικά να βγουν κερδισμένα έναντι της υπόλοιπης αγοράς, κάτι που μαρτυρούν και τα απολογιστικά στοιχεία που δημοσιοποίησε την περασμένη εβδομάδα η NielsenIQ για τις επιδόσεις του οργανωμένου λιανεμπορίου κατά την περσινή χρονιά με έμφαση στα λεγόμενα «ταχυκίνητα προϊόντα».

Σύμφωνα με αυτά, ο τζίρος του οργανωμένου λιανεμπορίου κατέγραψε το 2024 άνοδο κατά 3,6%, φτάνοντας στα 14,8 δισ. ευρώ, η οποία συνδέεται κατά κύριο λόγο με την αύξηση της ζήτησης και κατ’ επέκταση του όγκου των πωλήσεων και λιγότερο με τις όποιες ανατιμήσεις που έγιναν σε προϊόντα την περασμένη χρονιά. Κι αυτό καθώς ήδη από το καλοκαίρι αρχίζει να καταγράφεται οριακή ή μικρή μείωση τιμών σε αρκετές κατηγορίες προϊόντων, με αιχμή κυρίως την αύξηση των προσφορών.

Στην ανάλυση της NielsenIQ σε όρους ζήτησης και επιπέδου τιμών καταγράφεται διαφορετική δυναμική των τροφίμων και ποτών σε σχέση με τις μεγάλες κατηγορίες του μη τρόφιμου. Συγκεκριμένα, η αύξηση του τζίρου για τα τρόφιμα και ποτά ήταν 4,7% και οφειλόταν κατά κύριο λόγο στην αυξημένη ζήτηση (3,4% ο όγκος των πωλήσεων), με τη μεταβολή των τιμών να συνεισφέρει περίπου 1,2%.

Την ίδια περίοδο τα προϊόντα προσωπικής φροντίδας και υγιεινής κατέγραψαν ετήσια αύξηση τζίρου 1,4% με ισχυρή αύξηση του όγκου των πωλήσεων 4,4% και μείωση τιμών κατά μέσο όρο 3%. Αντιθέτως τα προϊόντα της κατηγορίας «Φροντίδα του Νοικοκυριού» παρουσίασαν μείωση του τζίρου τους κατά 1,2% σε σχέση με το 2023, καθώς η αυξημένη ζήτησή τους (2,6% ο όγκος των πωλήσεων) δεν ήταν ικανή να αντιστρέψει την έντονη αποπληθωριστική τάση τους (-3,8% κατά μέσο όρο οι τιμές).

Το talk of the town

Το μεγάλο θέμα των ημερών που μπορεί να φέρει ανακατατάξεις στην πρώτη πεντάδα των μεγάλων παικτών είναι οι συζητήσεις που διεξάγονται για τους όρους υπό τους οποίους θα μπορούσε να επιτευχθεί μια συνεργασία μεταξύ της Μασούτης και της ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός. Πρόκειται για δύο αλυσίδες με μεγάλη ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια που σήμερα εμφανίζονται να έχουν την 5η και 6η θέση μεταξύ των μεγάλων του οργανωμένου λιανεμπορίου με κύκλο εργασιών 1,08 δισ. και σχεδόν 704 εκατ. ευρώ αντίστοιχα, με βάση τους τελευταίους δημοσιευμένους ισολογισμούς, της χρήσης 2023. Το φλερτ ξεκίνησε πριν από περίπου δύο χρόνια, αλλά φαίνεται να έχει αναθερμανθεί το τελευταίο τρίμηνο.

Πληροφορίες αναφέρουν ότι το αντίτιμο που συζητείται είναι μεταξύ 120-140 εκατ. ευρώ. Η εξαγορά της Κρητικός έχει στρατηγική σημασία για τη Διαμαντής Μασούτης Α.Ε., καθώς θα της επιτρέψει να ενισχύσει αφενός την παρουσία της στην Αττική, που αποτελεί τον πυρήνα του ελληνικού λιανεμπορίου, και αφετέρου σε όλη τη Νότια Ελλάδα -και σε πολλές τουριστικές περιοχές-, όπου η ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός έχει χτίσει τα τελευταία χρόνια ένα σημαντικό δίκτυο 890 καταστημάτων. Στην περίπτωση που η εξαγορά τελικά συμφωνηθεί, η Δ. Μασούτης υπό τη διοίκηση του κ. Γιάννη Μασούτη θα γίνει ένας πανελλαδικός παίκτης με δίκτυο 1.280 καταστημάτων και τζίρο πάνω από τα 1,8 δισ. ευρώ, με δεδομένο ότι το 2024 έκλεισε για την αλυσίδα με αύξηση τζίρου 6%, στα 1,14 δισ. ευρώ. Αυτό λοιπόν θα την ανεβάσει στην τέταρτη θέση στην αγορά και σε απόσταση αναπνοής από την τρίτη, τη ΜΕΤRΟ ΑΕΒΕ.

Εάν πάλι το deal δεν ευοδωθεί, το σίγουρο είναι ότι η ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός θα συνεχίσει να απασχολεί το ενδιαφέρον του κλάδου, αφού οι μέτοχοί της υπό τον κ. Αγγελο Κρητικό δεν έχουν κρύψει ότι είναι ανοιχτοί στο ενδεχόμενο πώλησης, όπως φάνηκε και από τις συζητήσεις που είχαν προηγηθεί με τη Retail & More του Ομίλου AVE του κ. Νίκου Βαρδινογιάννη. Ο τελευταίος, έχοντας το master franchise της Carrefour για την Ελλάδα και τις χώρες των Βαλκανίων, αναζητά εξαγορά έτοιμου δικτύου καταστημάτων προκειμένου να επιταχυνθεί η ανάπτυξη του σήματος της γαλλικής πολυεθνικής που σήμερα είναι τοποθετημένο σε 42 καταστήματα στη χώρα.

Είναι πασιφανές λοιπόν ότι η συγκέντρωση είναι η λέξη γύρω από την οποία θα πορευτεί η αγορά αυτή τη χρονιά. Κάτι που είχε επισημάνει άλλωστε και ο πρόεδρος της Ενωσης Σούπερ Μάρκετ Ελλάδος και επικεφαλής της METRO ΑΕΒΕ Αριστοτέλης Παντελιάδης μιλώντας στο περιθώριο εκδήλωσης της Ενωσης τον περασμένο Νοέμβριο. Σύμφωνα με τον ίδιο, τα νέα δεδομένα που κυριαρχούν στον εγχώριο κλάδο των σούπερ μάρκετ οδηγούν σε νέο γύρο συγκέντρωσης, χωρίς ωστόσο αυτό να σημαίνει ότι «θα εξαλειφθούν όλες οι αλυσίδες». Χρειάζονται, όμως, οικονομική υγεία, τόνισε, συμπληρώνοντας πως παρά τις αβεβαιότητες δεν βλέπει τον κίνδυνο μιας νέας μεγάλης κατάρρευσης.

Διαπραγματεύσεις

Προς το παρόν σε εξέλιξη είναι αρκετές συζητήσεις μεταξύ μεγάλων και μικρότερων τοπικών παικτών. Μεταξύ αυτών που διεξάγονται είναι αυτές της ΑΒ Βασιλόπουλος υπό τον κ. Νίκο Λαβίδα για την εξαγορά της αλυσίδας Τερζής στην Ηλεία. Πρόκειται ουσιαστικά για έξι καταστήματα τα οποία η ΑΒ Βασιλόπουλος θέλει να τα εντάξει στο δίκτυο franchise που διατηρεί και είναι το μεγαλύτερο στην Ελλάδα. Εξάλλου, η αλυσίδα με το τριετές πλάνο επενδύσεων που θα φτάσει συνολικά στα 180 εκατ. ευρώ στοχεύει στην επιτυχή ολοκλήρωση της αναδιοργάνωσης του δικτύου της θέτοντας παράλληλα ως βασικό εργαλείο για την επέκτασή της σε κάθε γειτονιά τα franchise καταστήματα. Οπως έλεγε ο κ. Λαβίδας στο «business stories», το 40% των επενδύσεων της ΑΒ Βασιλόπουλος φέτος θα αφορά το δίκτυο καταστημάτων και την αναδιάρθρωσή του με στόχο 50 νέα καταστήματα μέσα στη χρονιά, με έμφαση στη Βόρεια Ελλάδα και τα μεγάλα νησιά.

Εξωτερικό

Για τον αδιαμφισβήτητο ηγέτη της αγοράς που ελέγχει πάνω από το 30% της λιανικής με τζίρο που ξεπερνά τα 5 δισ. ευρώ, τον όμιλο Ελληνικές Υπεραγορές Σκλαβενίτης, ο στόχος πλέον αρχίζει να μετατοπίζεται προς το εξωτερικό. Η προ ολίγων μηνών εξαγορά της αλυσίδας Παπαντωνίου στην Κύπρο δεν αυξάνει απλώς 150 εκατ. ευρώ τον χρόνο τον τζίρο της, αλλά την καθιστά στο top 3 των παικτών στη Μεγαλόνησο, μαζί με τη Lidl Κύπρου και την αλυσίδα Αλφαμέγα του ομίλου Παπαέλληνα, με δίκτυο 27 καταστημάτων και 2.350 εργαζομένους. Ο όμιλος, ωστόσο, ήδη αναζητά ευκαιρίες και σε χώρες της Κεντρικής και ΝΑ Ευρώπης θεωρώντας ότι κάποια στιγμή θα πρέπει να κάνει το άλμα. Στην εγχώρια αγορά τώρα, υπάρχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την επέκταση του δικτύου της στα Επτάνησα.

Επενδύσεις

Με επενδύσεις ύψους 100 εκατ. ευρώ το 2025 η Lidl Ελλάς, η οποία πλέον έχει καταφέρει να αναρριχηθεί στη 2η θέση του οργανωμένου λιανεμπορίου με δίκτυο 235 καταστημάτων και κύκλο εργασιών άνω των 2 δισ. ευρώ, θα επιχειρήσει να αυξήσει ακόμα περισσότερο το αποτύπωμά της στην ελληνική αγορά, κάτι που στα 25 χρόνια παρουσίας της κάνει αποκλειστικά οργανικά κυρίως λόγω του μοντέλου λειτουργίας και ανάπτυξης που έχει. Στο φετινό επενδυτικό πλάνο ξεχωρίζει η δημιουργία ενός νέου logistic center στην Ελευσίνα, που θα ενισχύσει τη δυναμική της αλυσίδας στη Νότια Ελλάδα και έτσι θα έχει τη δυνατότητα να επεκτείνει αργότερα και το δίκτυο των καταστημάτων σε νέες περιοχές. Μεταξύ των νέων επενδύσεων είναι η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων στο 25% των καταστημάτων του δικτύου και η τεχνολογική αναβάθμιση που περιλαμβάνει και την τοποθέτηση ταμείων self checkout.

Νέα καταστήματα

Οσον αφορά τον όμιλο MΕΤRΟ ΑΒΕΕ (My Market, Metro Cash & Carry), που κατάφερε και το 2024 να παραμείνει σε αναπτυξιακή τροχιά, το επενδυτικό πλάνο για φέτος ξεπερνά τα 80 εκατ. ευρώ, ποσό που θα κατευθυνθεί τόσο για την ενίσχυση των υποδομών logistics με ένα νέο μεγάλο κέντρο διανομής στον Ασπρόπυργο όσο και για νέα καταστήματα. Το προηγούμενο διάστημα η εταιρεία άνοιξε ένα νέο «Cash and Carry» στη Δράμα και ένα «My market» στο Αργος, ενώ στο στάδιο κατασκευής είναι και άλλα καταστήματα. Το βάρος της ανάπτυξης, όπως έλεγε στο «b.s.» ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Αριστοτέλης Παντελιάδης, αρχίζει να στρέφεται και στο δίκτυο franchise το οποίο ήδη μετρά 25 νέα «My market Local», εκ των οποίων τα έξι στη Θεσσαλονίκη. «Θα ανοίξουμε τουλάχιστον πέντε νέα “My market” και 30 “My market Local”. Θα ανακαινίσουμε εκ βάθρων εννέα καταστήματά μας και θα επενδύσουμε σημαντικά ποσά σε υποδομές πληροφορικής, μέρος των οποίων θα αφορά συστήματα Τεχνητής Νοημοσύνης», ανέφερε ο κ. Παντελιάδης.

Τα μεγάλα πρότζεκτ

Τέλος, η Δ. Μασούτης, ανεξαρτήτως της έκβασης της εξαγοράς της ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός, για φέτος έχει προϋπολογίσει για την οργανική ανάπτυξή της ποσό ύψους 25 εκατ. ευρώ για επενδύσεις σε νέα καταστήματα και ανακαινίσεις υφιστάμενων σημείων πώλησης. Η Αττική, η Πελοπόννησος, η Χαλκίδα και τα νησιά του Ιονίου είναι στις προτεραιότητές της. Επίσης, το μεγάλο οικιστικό πρότζεκτ στις Τρεις Γέφυρες, καθώς και το δεύτερο «Grand Μασούτης» στην Αττική βρίσκονται σε εξέλιξη, ενώ και το πρώτο κατάστημα για ανθρώπους με οπτική αναπηρία στην Αττική -συγκεκριμένα, στην Καλλιθέα- είναι γεγονός.

Στέλιος Μορφίδης

Πηγή: newmoney.gr